5 Belangrijke begrippen over led verlichting die je moet weten!

Het uitzoeken van led verlichting klinkt makkelijker dan dat het in werkelijkheid is. Je zal zien dat allerlei technische begrippen om je oren vliegen. Het is niet gek dat een groot deel van die begrippen je niet direct wat zeggen. Maar het is wel interessant om enigszins inzicht te hebben in de betekenis van die begrippen. Ze zeggen immers iets over de led verlichting waar jij misschien interesse in hebt. Daarom hebben wij voor jou vijf belangrijke en veelvoorkomende begrippen over led verlichting op een rijtje gezet, met in het kort de betekenis daarvan. Wij leggen je graag uit wat je kan verstaan onder 1) de powerfactor van een lamp, 2) lux, 3) een UGR verbindingsfactor, 4) de CRI of RA waarde van een led lamp en 5) de IP-waarden. Hieronder lees je er meer over.

Wat is de powerfactor van een lamp?

De term ‘powerfactor’ is misschien niet het eerste wat in je opkomt als je naar verlichting gaat kijken. Maar deze waarde is wel van belang als je niet onnodig en ongemerkt stroom wilt ‘weggooien’. De powerfactor wordt ook wel eens arbeids- of vermogensfactor genoemd en is een getal tussen de 0 en de 1. Hoe lager het getal, hoe groter het stroomverlies is. Het geeft namelijk het verschil aan tussen het werkelijke vermogen (P) en het schijnbaar vermogen (Ps). Hier ontstaat een verschil tussen, omdat de spanning (Volt) en de stroom (Ampere) nagenoeg nooit exact gelijk zijn. In de ideale situatie zou de powerfactor exact 1 zijn, maar dat is in de praktijk niet haalbaar. Stel dat een lamp een powerfactor heeft van 0,5. Dan betekent dit dat er 50% meer stroom moet worden verbruikt om de lamp op gewenst vermogen te laten branden. Dan betaal je dus voor 50% stroom, terwijl je hier in feite niks aan hebt. Wil jij zuinige verlichting? Dan kan het worden aangeraden om de powerfactor te controleren en verlichting met een waarde zo ver mogelijk richting de 1 aan te schaffen.

Wat betekent lux?

Als je op zoek bent naar verlichting, is het ook wel zo fijn dat de lamp ook genoeg verlichting geeft. Vaak wordt er dan gekeken naar het aantal lumen. Die waarde geeft ook inderdaad inzicht in de hoeveelheid verlichting dat een lichtbron afgeeft, maar het is niet altijd representatief voor het daadwerkelijke effect. Daar komt het aantal lux om de hoek kijken. Lux is heel versimpeld gezegd het aantal lumen per vierkante meter. Het hangt dus onmiskenbaar samen met het aantal lumen, maar is daarnaast bijvoorbeeld afhankelijk van de afstand tussen de lichtbron en de plek waar het aantal lux wordt gemeten. Je kan dan denken aan de volgende situatie. Je gebruikt exact dezelfde lamp als bureaulamp recht boven het bureau en daarnaast als plafonniere. De lamp heeft dan dezelfde hetzelfde aantal lumen, maar op het bureau zal de lamp meer licht geven dan op de grond vanaf het plafond bezien. Daarom is het aantal lux zo belangrijk. Dan weet je zeker dat een bepaalde verlichting geschikt is voor een specifieke ruimte en voor het doeleinde dat die ruimte dient. Om een idee te geven van het gangbare aantal lux, geldt dat voor kantoren ongeveer 300 tot 500 lux wordt gehanteerd en voor een woonkamer met sierlicht vaak maar 50 lux.

Waar staat UGR verbindingsfactor voor?

Indien je naast het functionele aspect van de verlichting er ook plezierig gebruik van wenst te maken, is het verstandig om ook waarde te hechten aan de zogeheten UGR verbindingsfactor. Dit staat voor ‘Unified Glare Rating’ en zegt kort gezegd iets over het kijkgenot. Lampen en de bijbehorend armatuur kunnen immers ook lichthinder veroorzaken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan schittering in blinkende armatuur of anderszins ergernis voor de ogen. Dat is vervelend en kan ook de prestaties verminderen. Welke UGR waarde voldoet aan de verwachtingen, zal doorgaans afhangen van de ruimte en het gebruik van die ruimten. In ruimten waar je kort verblijft, bijvoorbeeld een gang, wordt ongeveer een maximale UGR waarde van 28 gehanteerd. In een kantoor waar mensen doorgaans langer verblijven en ook moeten presteren, is een waarde van hoger dan 19 niet aan te raden. Het is absoluut verstandig om het belang van de UGR waarde niet te onderschatten. Verlichting is iets moois en zou niet tot ergernis mogen leiden.

Wat is de CRI of RA waarde bij mijn led lamp?

Afhankelijk van de doeleinden van een ruimte, kan de CRI of RA waarde van een verlichting relevant zijn. De CRI waarde geeft veelal met een getal tussen de 70 en 90 gevolgd door de waarde ‘Ra’ de ‘kleurechtheid’ van een lichtbron aan. Dat zegt kort gezegd hoe waarheidsgetrouw dingen kunnen worden waargenomen in het licht van de lamp. Je ziet vaak dat bijvoorbeeld kleuren er anders uitzien in daglicht of onder kunstverlichting. Dat kan wel eens vervelend zijn, bijvoorbeeld als je in een showroom een product uitzoekt dat er toch anders uitziet dan je in de showroom dacht. Bij de berekening van die waarde wordt niet alleen naar het licht van de lichtbron gekeken, maar ook echt naar vertekening van kleuren van bepaalde objecten.

 

Wat zijn IP-waarden?

De zogeheten ‘International Protection rating’ zegt iets over de bescherming van de verlichting en voor welke doeleinden zij met deze eigenschappen kan worden ingezet. De IP-waarde bestaat uit altijd uit een tweeledig getal. Het eerste getal zegt iets over de bescherming tegen vaste delen zoals stof. Het tweede cijfer ziet op bescherming tegen vloeibare stoffen zoals water. De volgende IP-waarden zie je regelmatig terugkomen in het lampen assortimenten:

 

• IP68: stofdicht en onbeperkt beschermd tegen water.
• IP67: stofdicht en beschermd tegen beperkte onderdompeling in water tot ongeveer 30 minuten.
• IP65: beschermd tegen gemiddelde water blootstelling door bijvoorbeeld waterstralen.
• IP54: spatwaterdicht en stofdicht.
• IP44: spatwaterdicht.
• IP23:regenwaterdicht
• IP22: stof en drupwaterdicht.
• IP21: drupwaterdicht.
• IP20: stofdicht.

Hoe hoger de IP-waarde, hoe intensiever de verlichting aan vervuiling en weersinvloeden kan worden blootgesteld. Zoek je een buitenlamp die volledig onbeschut staat of bijvoorbeeld verlichting voor in een vijver, dan zal je al snel aan IP67 en IP68 komen. Een lamp in de woonkamer heeft wellicht voldoende aan IP20. Voor een buitenverlichting onder een overkapping, moet je denken aan IP-waarden tussen IP23 en IP65. Als je zo lang en veilig mogelijk wil kunnen genieten van jouw verlichting, is het slim om te zorgen dat de IP-waarde van de door jou beoogde lamp voldoet aan eigenschappen die komen kijken bij de gewenste doeleinden.

Dus: welke verlichting past bij jou?

Om er zeker van te zijn dat de verlichting een goede match is voor het gebruik dat jij ervoor in gedachte hebt, moet dus worden gekeken naar diverse factoren. Het is goed om je hier van te voren in te verdiepen en wellicht meerdere opties te vergelijken. Als je de hierboven genoemde waarden controleert, ben je al een heel eind op weg naar voor jou geschikte verlichting. Bij Outledtl hebben we een groot aanbod van verlichting met allerlei verschillende eigenschappen. Zo weet je zeker dat er een lamp bij zit die voldoet aan jouw wensen en eisen. Een goed begin is het halve werk.